سینمای ترکیه چه جایگاهی در سینما جهان دارد؟

صنعت فیلم­سازی ترکیه طی 100 سال گذشته شاهد تغییرات عجیب و باورنکردنی بوده است. در طول دهه 50 این صنعت رشد چشمگیری را تجربه کرد؛ اما با آغاز آشفتگی­های سیاسی دهه 70 روند رشد این صنعت متوقف شد، با تلویزیون و فیلم­های ویدیویی در دهه 80 مبارزه کرد و در اواسط دوره 80 بار دیگر جان تازه‌ای گرفت. در این مقاله به بررسی فیلم و سریال ترکی و جایگاه امروز آن در سینمای جهان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

صنعت فیلم و سریال ترکی در گذر زمان

تاریخچه فیلم و سینما در این کشور به سال­ها قبل از انقلاب بازمی­گردد. در آن دوره حتی در ایران شاهد پخش فیلم­های ترکیو بعضاً ایرانی/ترکی بودیم که تهیه کننده یا بازیگران آنها از ترکیه انتخاب می­شد و در قالب «فیلمفارسی» بر روی پرده­ها می­رفت. در آن دوره فیلم­های ترکی در همه کشورها نفوذ فراوانی داشتند و کشورهای مختلف از جمله ایران در صنعت فیلم­سازی خود از ایده­های آن­ها الهام می­گرفتند. به زبان ساده­تر، فیلم سازی ترکیه از زمان­های دور اعتبار جهانی داشت و برای مخاطبان سرتاسر دنیا تاثیرگذار بود. اما بخش ساخت سریال در ترکیه حدود 20 الی 25 سال است که ظهور کرده و با حمایت بخش خصوصی در همین بازه زمانی نه چندان طولانی، قدرت یافته است.

محبوبیت سریال ترکی در دنیا

بنا به گفته­های وزیر فرهنگ و گردشگری ترکیه، این کشور جایگاه دومین تولیدکننده بزرگ سریال را پس از آمریکا به خود اختصاص داده و سریال­ ترکی مخاطبان زیادی در روسیه، چین، کره و آمریکای لاتین دارد. سریال­های محبوب ترکیه به بیش از 200 کشور جهان صادر می­شوند و به رونق صنعت تلویزیون داخلی این کشور کمک بزرگی می­کنند.

موفقیت سریال ترکی خارج از مرزهای این کشور پنج سال پیش با سریال «Binbir Gece» (هزار و یک شب) آغاز شد که از خاورمیانه تا بالکان و از اروپای شرقی تا آمریکای لاتین طرفداران زیادی پیدا کرد. مجموعه موفق دیگر «Muhteşem Yüzyıl» (قرن باشکوه) با بازی Halit Ergenç بود که داستان زندگی سلطان سلیمان، فرمانروای عثمانی در قرن شانزدهم را روایت می­کرد.

نقش صادرات سریال در اقتصاد ترکیه

سریال­های ترکی از سال 1999 در سطح جهان گسترش یافتند و رفته رفته تا اوایل قرن 21 به محبوبیت قابل توجهی دست یافتند. این کشور برای اینکه بتواند محتوای باکیفیت­تری تولید کند و سریال­های غیر ترکی که در این کشور طرفداران پر و پا قرصی پیدا کرده بود را شکست دهد، به منابع مالی بیشتری نیاز داشت. این کسری سرمایه از طریق ورود بازارهای غیرداخلی و صادرات سریال به دیگر کشورها جبران شد. دولت ترکیه نیز با در نظر گرفتن جوایز و حمایت از شرکت­هایی که مشغول به صادرات فیلم در سراسر جهان هستند، نقش خود را در توسعه سینمای ترکیه و سریال ترکی در دنیا به بهترین شکل ممکن ایفا کرد.

در سال 2017، تلویزیون ترکیه از محل صادرات سریال معادل 350 میلیون دلار آمریکا به دست آورد و رسماً پس از ایالات متحده به عنوان دومین صادرکننده فیلم و سریال در جهان شناخته شد. به گفته بادر ارسلان، دبیرکل TEA، درآمد سالانه ترکیه از صادرات سریال ترکی تا سال 2023 از 1 میلیارد دلار آمریکا فراتر خواهد رفت و سریال­های ترکی به 140 کشور در سرتاسر جهان صادر خواهد شد. امروزه حدود 45 شرکت تولیدکننده و 150 کارگردان فیلم فعال در ترکیه فعالیت دارند و هزینه تولید یک سریال بین 78000 تا 520.000 دلار آمریکا متغیر است.

شاید برایتان جالب باشد: آرشیو کامل سریال های ترکی در فیلیمو

بهترین فیلم­های ترکی در جهان

جالب است بدانید برخی از فیلم­های ترکی به قدری آثار جذابی بودند که موفق به دریافت جوایز گوناگون در سطح جهان شدند. در ادامه برخی از بهترین فیلم­ها و سریال­های محبوب ساخته این کشور که جایگاه سینمای ترکیه را در جهان متحول کرد، معرفی می­کنیم.

1- دختری با روسری قرمز (1978) - (Selvi Boylum Al Yazmalım)

دختری با روسری قرمز با بازی تورکن شورای و کادیر آنانار دو تن از مشهورترین ستاره های ترکیه، یکی از فوق­العاده­ترین آثار کلاسیک ترکی است که تماشای آن برای همه واجب و لازم است.

2- کلاس حبابام (1975) - (Hababam Sınıfı)

حبابام سینافی یکی از محبوب­ترین و خوش آوازه­ترین فیلم­های کمدی کلاسیک مربوط به دهه 1970 ترکیه است که بازی بازیگران مشهوری مانند کمال سانل، تارک آکان و منیر اوزکول در آن به ایفای نقش پرداخته­اند. این سریال ترکی فراموش نشدنی روایتی از داستان­های دانش آموزان یک مدرسه است.

3-  توسون پاشا (1976) – (Tosun Paşa)

این فیلم حول مشاجرات دو خانواده ترک می­چرخد که رقابت آن­ها بر سر یک قطعه زمین است. قصه از آنجا شروع می­شود که یکی از این خانواده­ها تصمیم می­گیرند خدمتکار خود را به عنوان یکی از ژنرال­های جنگ عثمانی به نام توسون پاشا معرفی کنند.

4- خواب زمستانی (2014) –  (Kiş Uykusu)

نوری بیلگه سیلان مدت­ها پیش از آنکه برای «خواب زمستانی» برنده نخل طلای جشنواره کن سال 2014 شود، با فیلم­های «دور» و «روزی روزگاری در آناتولی» نامی برای خود دست و پا کرده بود. داستان فیلم حول بازیگری به نام آیدین است که خانه­ای در یکی از روستاهای دور افتاده ترکیه دارد و باید با روابط تیره و تار خود با اعضای خانواده و یکی از مستاجرانش کنار بیاید.

همچنین از دیگر آثار محبوب و پر طرفدار این کشور می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پیراهنی از آتش: Ateşten Gömlek
• زمانی برای دوست داشتن: Sevmek Zamanı
• تابستان بدون آب: Susuz Yaz
• دختره آیسل باتاکلی دامین: Aysel Bataklı Damın Kızı
• راهزن: Eşkıya
• سرنوشت: Kader
• باشگاه بازندگان: Kaybedenler Kulübü)
• گله: Sürü
• اوچورتمایی وورماسینلار: Uçurtmayı Vurmasınlar
• فصل شکار: Av Mevsimi
• معجزه: Mucize
• معصومیت: Masumiyet
• رجب ۴: Recep İvedik

کلام آخر

در این مقاله به بررسی جایگاه فیلم و سریال­ ترکی در سینمای جهان و تاریخچه صنعت فیلم­سازی در این کشور پرداختیم و دریافتیم که این کشور از همان گذشته­های دور در حوزه ساخت فیلم عملکرد خوبی داشته و امروزه نیز آوازه سریال­هایی که تولید می­کند، در سراسر دنیا پیچیده است. پیش­بینی می­شود در آینده نه چندان دور این روند رشد و توسعه به گونه­ای پیش برود که سریال ترکی با کیفیت جایگاه خود را در سینمای جهان تثبیت کند. شما طرفدار کدام یک از سریال­های ترکی هستید؟ به نظر شما نقاط قوت و ضعف فیلم­های ترکی کدام­اند؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.