یکی از ابتکارات اسلام برای نزدیک کردن مسلمانان به یکدیگر، متن عقد اخوت عید غدیر است. پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) هر مردی را در صحابه خود با دیگری هم کفو و هم ایمان می‌دانست، با دیگری آیه برادری می‌خواند و آن دو را به رعایت حقوق متقابل در برابر هم، تشویق می‌کرد. شاید هنوز ندانید برادر خوانده چیست و آیا می‌توان با خواندن حدیث درباره عقد اخوت، دو مرد را باهم برادر اعلام کرد؟
در ادامه مطلب، اطلاعات دقیقی درخصوص ماجرای عقد اخوت، نحوه لغو عقد اخوت و چگونه‌گی لغو عقد اخوت می‌پردازیم و پاسخ سوالاتی مبنی بر چگونه عقد اخوت را باطل کنیم؟ آیا عقد خواهر برادری وجود دارد؟ را بررسی خواهیم کرد.
پس تا پایان مطلب همراه ما باشید.
تاریخچه فضیلت عقد اخوت چیست؟
پیامبر اسلام (ص) با بستن عقد اخوت میان مردان مسلمان و مومن، روابط آنها را نزدیک‌تر نمود. حضرت محمد در قبل و بعد از هجرت، با هدف نزدیک‌تر کردن مسلمانان و انسجام اسلام، آنها را دو به دو برادر اعلام کرد. عقد اخوت پیامبر برای استحکام اسلام انجام شد تا مردان مسلمان، بیش از پیش با یکدیگر احساس نزدیکی کرده و اسلام را حفظ نمایند. پیامبر اسلام، عمر را با ابوبکر، طلحه را با زبیر، عثمان را با عبد الرحمن بن عوف و ابوذر را با مقداد برادر اعلام کرد. این سنت معمولا از احکام مستحب عید غدیر محسوب میشود و ثواب زیادی دارد.
حتما بخوانید: شروط ضمن عقد به زبان ساده و روان
ماجرای عقد اخوت شهدا چیست؟
در هشت سال دفاع مقدس، جوانان زیادی بودند که با بستن عقد اخوت، به هم قول دادن که پس از شهادت برای دیگری شفاعت کنند. آنها آنقدر صمیمی و برادرانه در کنار هم به دفاع از میهن میپرداختند که صیغه برادری برایشان بیش از پیش آنها را به هم نزدیک مینمود. معمولا عقد اخوت شهدا نشان از عهد شهادت و نزدیکی جوانان وطن به هم بود که در راستای پیروزی در جنگ مقابل متجاوزان وطن، باب شد.
حتما بخوانید: همه چیز درباره آزمایشات قبل از ازدواج و مقدمات عقد محضری
آیا عقد اخوت بین دو زن ممکن است؟
طبق فرمایشات و دستورات دینی، عقد اخوت بین دو جنس مشترک، مانعی ندارد. عقد اخوت بین دو مرد خوانده میشود و عقد خواهری بین دو زن خوانده میشود. وظایف و تکالیفی که بر شانه خانم‌هایی که باهم صیغه خواهری خوانده‌اند، مشابه با آقایان است. صمیمیت، دلسوزی، مهربانی و یاری، ازجمله اصلی‌ترین وظایفی است که در عهد خواهری خوانده میشود.
متن عقد اخوت چیست؟
در عقد اخوت، دو مرد یا دو زد، دست هم را می‌گیرند و باهم این متن را تکرار می‌کنند و ضمن خواندن این متن عقداخوت، نسبت به هم مسئولیت‌هایی را پیدا می‌کنند که باید به آن متعهد باشند.
متن عربی عقد: «واخَیتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَیتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَحْتُکَ فِی اللَّهِ وَ عَاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلَائِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِیاءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِینَ(ع) عَلَی أَنِّی إِنْ کُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفَاعَةِ وَ أُذِنَ لِی بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَا أَدْخُلُهَا إِلَّا وَ أَنْتَ مَعِی: برای خدا با تو برادری و صفا (یکرنگی) می‌ورزم و برای خدا دستم را در دستت قرار می‌دهم و در پیشگاه خدا و فرشتگان و کتاب‌ها و فرستادگان او عهد می‌کنم که اگر از اهل بهشت و شفاعت باشم و اجازه ورود در بهشت را یابم، بدون تو وارد بهشت نشوم».
سپس طرف دیگر در جواب او می‌گوید: «قَبِلْتُ». باز نفر اول می‌گوید : «أَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمِیعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلَا الشَّفَاعَةَ وَ الدُّعَاءَ وَ الزِّیارَة: تمام حقوق برادری به جز حق شفاعت و دعا و دید و بازدید را از تو ساقط کردم» و نفر دوم می‌گوید: «قَبِلْتُ: قبول کردم»
آیا پیوند برادر خواهری وجود دارد؟
اگر صیغه خواهر برادری مکارم شیرازی را در رساله ایشان خوانده باشید، حتما میدانید که چنین صیغهای وجود ندارد. درواقع، صیغه محرمیت بین دونامحرم فقط زمانی ممکن است که آن دو بهعنوان زن و شوهر باهم عقد نکاح را بخوانند. محرمیت در عقد اخوت وجود ندارد و حتی، دو مردی که باهم پیمان برادری میبندند، خواهرانشان به هم نامحرم باقی میمانند. این عهد به نوعی پیمان دینی و معنوی محسوب میشود.
حتما بخوانید: انواع سفره عقد ساده و شیک در خانه (سنتی و جدید 2020)
آیا عقد اخوت رویکرد اجتماعی دارد؟
قطعا هرچه نزدیکی انسان‌ها به یکدیگر بیشتر باشد، مشکلات بین آنها کم‌تر خواهد شد. مهربانی، تعهد، کمک به یکدیگر و هر آن‌چه برای یک اجتماع زنده و مهربان لازم است، در عقد اخوت برعهده دوطرف قرار می‌گیرد. همین نزدیکی مسلمانان به یکدیگر، موجب اقدامات منافقان علیه مسلمانان شد. زیرا هرچه همبستگی میان مسلمانان بیشتر باشد، منافع منافقان بیش از پیش دچار مشکل خواهد شد.
وظایف عقد اخوت را بدانید
با خواندن صیغه برادری میان مردان، وظایف برادرانه‌ای بر گردن هم قرارمی‌دهند که رعایت آن، اصلی‌ترین راه نزدیکی، صمیمیت و حفظ دین است. با رعایت این وظایف، می‌توان نسبت به نزدیکی و برادری معنوی دو شخص، اطمینان حاصل کرد. وظایف برادری حاصل از عقد اخوت چنین است:
- یغفر زلته (لغزش او را ببخشد)
- و یرحم عبرته (بر اشکش رحمت آورد)
- و یستر عورته (عیبهایش را بپوش)
- و یقیل عثرته (چون درافتد, دست او گیرد)
- و یقبل معذرته (پوزش او را بپذیرد)
- و یرد غیبته (چون او را غیبت کنند, از او دفاع کند)
- و یدیم نصیحته (همیشه خیرخواه او باشد)
- و یحفظ خلته (برادری و مودتش را حفظ کند)
- و یرعی ذمته (امان او را مراعات کند)
- و یعود مرضه (در بیماری عیادتش کند)
- و یشهد میته (چون درگذشت جنازه اش را تشییع کند)
- و یجیب دعوته (دعوت او را بپذیرد)
- و یقبل هدیته (هدیه او را قبول کند)
- و یکافی صلته (نیکی ها و هدایای او را جبران نماید)
- و یشکر نعمته (نعمت های او را شکر گزارد)
- و یحسن نصرته (به نیکی یاریش کند)
- و یحفظ حلیلته (در حفظ ناموسش بکوشد)
- و یقضی حاجته (حاجت او را برآورد)
- و یستنجح مسئلته (حاجت خود را از او بخواهد)
- و یسمت عطسته ( چون عطسه کند, به او بگوید((یرحمک اللّه )))
- و یرشد ضالته (گمشده او را راهنمایی کند)
- و یرد سلامه (سلام او را پاسخ دهد)
- و یطیب کلامه (با او به نیکی مکالمه کند)
- و یبر انعامه (عطای او را بپذیرد)
- و یصدق اقسامه (قسم های او را باور کند)
- و یوالی ولیه (دوستانش را دوست بدارد)
- و لا یعادیه (و با آنها دشمنی نکند)
- و ینصره ظالما و مظلوما اما نصرته ظالما فیرده عن ظلمه و اما نصرته مظلوما فیعینه علی اخذ حقه (او را یاری کند، چه ظالم باشد چه مظلوم، یعنی اگر ظالم است، او را از ظلم باز دارد و اگر مظلوم است او را در گرفتن حقش یاری کند)
- و لا یسلمه و لا یخذله (او را بی یاور و تنها رها نکند)
- و یحب له من الخیر ما یحب لنفسه و یکره له من الشر ما یکره لنفسه.(خوبیهایی را که برای خود می پسندد، برای او هم بپسندد و بدیهایی را که برای خود نمی پسندد، بر اوهم نپسندد)
آنگاه حضرت علی (ع) فرمود: شنیدم رسول خدا (ص) می فرمود: ان احدکم لیدع من حقوق اخیه شیئا فیطالبه به یوم القیامة فیقضی له علیه ,.
یعنی: گاهی یکی از شما بعضی از حقوق برادر خویش را ادا نمی کند و او در روز قیامت حقوق ضایع شده خود را مطالبه می کند و او [ضایع کننده حق برادرش] در محضر عدل الهی محکوم می شود
حتما بخوانید: تشریفات عقد محضری + نکات مهم عقد محضری که باید بدانید!
خلاصه مطلب
اعمال مستحب در روز عید غدیر بسیار زیاد است. عقد در روز عید غدیر نیز ثواب زیادی دارد و شما می‌توانید برای ازدواج در عید غدیر برنامه ریزی کنید. پیمان برادری و پیمان خواهری، نزدیکی را به میان مسلمانان می‌آورد. این نزدیکی در انسجام اسلام در سال 2020 نیز اثرات مطلوبی دارد.
